10 loài nấm quan trọng cho sức khỏe con người
Các loại nấm ăn là những
món khoái khẩu của rất nhiều người, không chỉ có vậy các loại nấm này còn có
tác dụng tăng cường sức đề kháng cơ thể, chống lão hóa, làm giảm nguy cơ mắc
các bệnh như ung thư, tim mạch...
1.Nấm tai mèo: Còn
được gọi là Mộc nhĩ đen: Đây là một loại nấm ăn được có giá trị bổ dưỡng rất cao, có nhiều hoạt chất
có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp giải độc và làm chậm sự lão hoá. Đặc
biệt, với tính năng lượng huyết và hoạt huyết, mộc nhỉ đen là một loại thực phẩm làm thuốc rất quý có tác dụng làm giảm 
cholesterol và
cải thiện tuần hoàn huyết.
2.Nấm hương:
Còn gọi là nấm đông cô, hương cô, hương tín, hương tẩm..., được mệnh danh là
“hoàng hậu thực vật”, là “vua của các loại rau” (can thái chi vương). Trong 100 g nấm hương khô có
12-14 g protein (vượt xa so với nhiều loại rau khác).
Nấm hương có tác dụng
điều tiết chuyển hóa, tăng cường năng lực miễn dịch của cơ thể, ức chế tế bào ung thư, hạ huyết áp, giảm cholesterol máu, phòng ngừa sỏi mật và sỏi
tiết niệu, trợ giúp tiêu hóa... Đây là thức ăn lý tưởng cho những người bị
thiếu máu do thiếu
3. Nấm mỡ có
công dụng bổ tỳ, nhuận phế, hóa đàm, tiêu thực. Đây là thực phẩm thích hợp cho những người chán ăn, mệt mỏi do tỳ
vị hư yếu, sản phụ thiếu sữa, người viêm phế quản mạn, viêm gan mạn và mắc hội chứng suy giảm bạch cầu. Nấm mỡ rất
giàu đạm, nguyên tố vi lượng và nhiều loại axit amin quý. Nó có tác dụng ức chế
tụ cầu vàng, trực khuẩn thương hàn và trực khuẩn ecoli. Trong bữa ăn hằng ngày,
nấm mỡ được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên, để phát huy tối
đa tác dụng của nó và tạo cho món ăn có hương vị thơm ngon, người ta thường
phối hợp nấm mỡ với nhiều loại thực phẩm khác
4- Nấm
rơm tính mát, vị ngọt, có công dụng bổ tỳ, ích khí, thanh nhiệt, hạ
huyết áp, chống các loại u bướu. Có thể chế biến riêng nấm rơm để ăn hoặc dùng
phối hợp trong các món ăn bài thuốc khác.
Nấm rơm
chữa được các bệnh như: di tinh, xuất tinh sớm, liệt dương, tiểu tiện không tự
chủ. Chữa cơ thể suy nhược, trí nhớ giảm sút, hỗ trợ chữa ung thư và một số bệnh truyền
nhiễm. Hỗ trợ điều trị các vết lở loét khó kín miệng….
5. Nấm mối là một
loại thực phẩm quý hiếm, hương vị ngọt, thơm đặc trưng không loại nấm nào
thay thế được.
Mùa nấm mối bắt đầu từ
tháng 6 đến tháng 8. Tại thời điểm đó, tận dụng thời tiết lúc nóng, lúc ẩm, lúc
mưa xen nhau, đất mềm xốp, mối dùng khả năng riêng tiết ra những chất đặc biệt
tạo men nấm bọc quanh tổ mối.
Nấm mối có hàm lượng
dinh dưỡng tự nhiên, giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, chống lão hóa và có khả năng ức chế tối đa sự sinh trưởng
của các virus
6.Nấm trâm vàng:
Nấm Trâm vàng thường xuất hiện vào cuối mùa thu, đầu mùa xuân, loại nấm trâm
vàng này có hình dáng hơi nhỏ, thân dài giống như rau trâm vàng, ưa thích nhiệt
độ thấp, thậm chí có thể sinh sống trong gió tuyết.
Là một trong những loại
nấm ăn ngon, được nổi danh từ rất lâu, nấm trâm vàng có mùi vị rất đặc trưng,
thịt nấm ngon, mềm, bên trong có chứa tới 8 loại axitamin có tác dụng phòng
chống ung thư rất tốt.
7.Nấm mỡ gà:
Nấm có hình dáng khá đặc biệt, mép xung quanh nón nấm nhô lên cao trong khi
phần đỉnh giữa lại lõm xuống và màu sắc toàn thân nấm màu vàng mơ hay màu lòng
đỏ trứng gà nên được gọi là nấm mỡ gà. Thân cây nấm thuộc chất
thịt, màu trắng ngả vàng, ăn có vị ngọt, nhiều chất dinh dưỡng. Đặc biệt nấm mỡ gà có hoạt tính chống ung thư,
có tác dụng khống chế các tế bào gây ung thư.
8.Nấm hải sản:
Có màu trắng sáng, vị như hải sản, chứa nhiều protein và a-xít amin, rất tốt
cho sức khoẻ, tăng cường sức đề kháng.
9.Nấm vị cua:
còn có tên gọi là nấm Ngọc Tẩm. Đây là loại nấm có vị cua độc đáo. Nấm chứa
chất lysine, arginine, dextran, có tác dụng phát triển trí óc (nhất là đối với
thanh thiếu niên), kháng dịch, chống xơ gan, nâng cao thể lực để phòng bệnh.
10.Nấm Linh chi:
Đây là các loài nấm gỗ mọc hoang ở những vùng núi cao và lạnh.Nấm có cuống,
cuống nấm có màu (mỗi loài có 1 màu riêng: nâu, đỏ vàng, đỏ cam).Mũ nấm có
nhiều hình dạng, phổ biến là hình thận và hình tròn.
CÔNG
DỤNG CỦA CÁC LOẠI NẤM (1)
Không chỉ là món ăn
ngon, các loại nấm có tác dụng t ăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể, kháng
ung thư và kháng virus, giải độc và bảo vệ tế bào gan, hạ đường máu và chống
phóng xạ, thanh trừ các gốc tự do và chống lão hóa và làm giảm nguy cơ mắc các
bệnh như ung thư, tim mạch…
Không chỉ là món ăn
ngon, các loại nấm có tác dụng t ăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể, kháng
ung thư và kháng virus, giải độc và bảo vệ tế bào gan, hạ đường máu và chống
phóng xạ, thanh trừ các gốc tự do và chống lão hóa và làm giảm nguy cơ mắc các
bệnh như ung thư, tim mạch…
Trong nấm có các thành phần dinh dưỡng tự nhiên giúp tăng cường sức đề kháng
cho cơ thể, chống lão hoá, kích thích cơ thể sản sinh hoạt chất interferon
(chất có khả năng ức chế sự sinh trưởng của các loại virus, ngăn chặn quá trình
hình thành và phát triển tế bào ung thư trong cơ thể).Ăn nấm giúp lưu thông khí
huyết, thải độc tố ra ngoài cơ thể, giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư tuyến tiền
liệt. Đặc biệt, nấm vừa là "rau sạch", vừa là "thịt sạch".
Tác dụng của từng loại nấm cụ thể có trong Menu như sau:
1/ Nấm đùi gà (King
Oyster Mushroom hoặc Shimeji Mushroom)
Hình dạng: Nấm có phần
nón hình cầu, thân nhỏ dài giống như đùi gà. Khi nấm còn non có thể dùng để nấu
ăn, chất thịt nấm rất giòn, mùi vị thơm ngon. Công dụng:Trợ giúp tiêu hoá,giúp
người ngán ăn trở nên thích ăn, đồng thời chữa bệnh tiểu đường tốt, hạ thấp
nồng độ đường trong máu, nhất là có tác dụng cho bệnh trĩ.
Chú ý: khi đang ăn loại nấm này không nên dùng rượu
2/ Nấm bạch ngọc (Onyx
Mushroom)
Công dụng: Nấm bạch ngọc
được tôn là "cành vàng lá ngọc" của các loại nấm, công dụng của nó là
an thần bổ não.chữa bệnh
thần kinh suy nhược và hay quên, mất ngủ,…
3/ Nấm Linh chi
(Ganoderma Mushroom)
Đây là các loài nấm gỗ
mọc hoang ở những vùng núi cao và lạnh.Nấm có cuống, cuống nấm có màu (mỗi loài
có 1 màu riêng: nâu, đỏ vàng, đỏ cam).Mũ nấm có nhiều hình dạng, phổ biến là
hình thận và hình tròn.
Công dụng: Nấm Linh Chi là dược thảo bổ sung cho sức khỏe có tác dụng tốt cho
mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em và phụ nữ mang thai. Ngoài ra, còn có tác dụng trị
đau nhức, chống dị ứng, kháng viêm, kháng khuẩn, chống ung thư, kháng siêu vi,
làm giảm huyết áp, trợ tim, làm hạ cholesterol, làm giảm xơ cứng thành động
mạch, giúp thư giãn thần kinh, làm thư giãn bắp thịt.
4/ Nấm đông cô (Shiitake
Mushroom)
Nấm đông cô đã được
trồng từ hàng ngàn năm nay tại Á châu trên các thân cây. Mũ nấm lớn khoảng
5-20cm, màu nâu vàng, nâu xám, nâu đậm, có hình cung, mũ và thân mọc chắc liền
nhau. Thân vàng nâu, mọc móc xéo qua 1 bên hoặc ở trung tâm.Thịt nấm trắng đến
vàng lạt.Mùa nấm có quanh năm và nấm có mùi vị như hành.
Công dụng: Loại này không những là 1 món ăn ngon,mà còn có tác dụng chữa bệnh
như hạn chế ung thư, tăng sức đề kháng.Trong nấm có chứa chất Letinan, có tác
dụng hỗ trợ chất insulin làm thuận ợi cho lượng đường trong máu, chất Letinan
cũng làm cho cơ thể khoẻ lại khi bị stress hoặc kiệt sức. Trong nấm còn có chất
Eritadenin có khả năng làm giảm cholesterol trong cơ thể.Ngoài ra, loại nấm này
còn chứa tất cả 7 loại amino acid cần thiết cho cơ thể và chứa 1 số lượng
provitamin ergosterol rất cao. Vì nấm đông cô có chứa nhiều chất cần thiết cho
cơ thể nên những người ăn chay nên thường xuyên sử dụng loại nấm này.
5/ Nấm rơm ( Straw
Mushroom)
Nấm rơm tên khoa học là
Volvariella volvaceae, chứa nhiều Vitamin A,B1,B2,PP,D,E,riêng vitamin C chiếm
đến 160mg/100gr. Ngoài ra, nấm rơm còn chứa 7 loại axit amin mà cơ thể không
thể tổng hợp được.
Công dụng: Nấm rơm là món ăn trị được nhiều bệnh như: Yếu sinh lý, gan nhiễm
mỡ, khí huyết kém, khó ngủ, tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.
Chú ý: nấm rơm hàn mát, thịnh âm nên dung thêm sả, gừng, tiêu ớt sẽ tăng dược
6/ Nấm bào ngư
(Pleurotus Mushroom)
Có màu trắng đục, mũ hơi lệch nghiêng, không thẳng góc.Khi nấu chin, nấm không
mềm nhũn mà giòn, ngọt, tính ấm.
Công dụng: Nấm bào ngư có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể,
giảm cholesterol máu, tăng cao năng lực tạo máu của tuỷ xương, phòng ngừa cao
huyết áp, thiểu năng tuần hoàn não
7/ Nấm kim châm (Enoki
Mushroom hoặc Golden Mushroom)
Công dụng: Nấm
kim châm rất hữu ích cho người già, người bị huyết áp cao. Loại nấm này chứa 1
chất có tác dụng chống ung thư rất hiệu qủa. Nấm kim châm chứa nhiều lysine rất
cần cho quá trình sinh trưởng, cải thiện chiều cao và trí tuệ trẻ em, hạ mỡ
máu, phòng chống bệnh lý viêm loét đường tiêu hoá và bệnh gan mật.
8/ Nấm bạch tuyết (Snow
fungus Mushroom)
Công dụng: Nấm
bạch tuyết tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể, giảm cholesterol trong
máu, rất có lợi cho sức khoẻ.
Nấm giúp tăng cường miễn
dịch
Nấm không chỉ góp phần tăng
cường hệ miễn dịch mà còn giúp bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của virus...
Đó là kết luận của các
nhà khoa học thuộc trường Đại học Arizona của Mỹ.
Theo nhận định của các
nhà khoa học này thì các loại nấm thông thường như nấm hương lại chính là tác
nhân hiệu quả nhất giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể hơn là các loại nấm
khác.
Để lý giải cho việc liệu
nấm có thực sự có tác dụng đối với hệ miễn dịch, các nhà khoa học Mỹ đã tiến
hành hàng loạt các thí nghiệm với nhiều loại nấm khác nhau khi dung chúng làm
thức ăn cho chuột thí nghiệm.
Kết quả nghiên cứu đã
chỉ ra rằng, ở những con chuột khỏe thì dường như nấm ít có tác dụng hơn so với
những con bị suy giảm hệ miễn dịch. Quan sát trong thời gian 4 tuần với 2%
trong khẩu phần ăn là nấm, các nhà nghiên cứu không hề nhận thấy có một sự thay
đổi nào trong hệ miễn dịch của những con chuột này cũng như không hề xuất hiện
các dấu hiệu của sự ngộ độc nào.
Trong khi đó, ở những
con chuột thí nghiệm khác trong khẩu phần ăn không hề có nấm thì lại xuất hiện
các chứng bệnh như viêm ruột non hay kích thích sự phát triển của các u nhọt
ung thư.
Từ đó, các nhà khoa học
Mỹ nhận định rằng, nấm cũng có thể có những tác dụng nhất định đối với hệ miễn
dịch của cơ thể người nếu mỗi ngày người bệnh chịu ăn 100 g nấm.
Hiện nay trong tự nhiên
có tới 120 loại nấm khác nhau và Nhật Bản và Trung Quốc chính là hai nước đầu
tiên sử dụng nấm như một dược liệu để chữa bệnh. Tại Vương quốc Anh, người ta
cũng đã xây dựng hẳn một Trung tâm khoa học chuyên nghiên cứu về các loại nấm
để chữa bệnh.
Theo
Hữu Kỷ - Newsland
CÔNG
DỤNG CỦA CÁC LOẠI NẤM (2)
Có hơn 20 loại nấm khác
nhau, được chia làm 3 nhóm: Nấm Quý thiên nhiên, Nấm gan bò và nấm tươi. Mỗi
loại có những hình dáng và mùi vị khác nhau nhưng đều là những bài thuốc tốt
cho sức khỏe con người.
1.
NẤM QUÝ
1.1. Hoa đông
trùng hạ thảo
- Màu vàng
sậm, rất thơm, ngậy
- Công dụng:
tốt phổi, tim mạch, hen suyễn, giảm đau nhức đầu gối, xương khớp, chống các tế
bào ung thư, giảm đường trong máu tốt cho người tiểu đường, làm đẹp da, tăng
cường sức khỏe.
1.2. Nấm bụng dê:
- Hình cầu,
thân dài, bề mặt có nhiều miếng lõm nhỏ, nhìn như bụng dê
- Mùi vị:
thơm dễ chịu, thịt nấm mềm
- Nấm bụng dê
là một trong những loại nấm quý nhất trong các loại nấm ăn,có tác dụng chống
oxy hoá, bổ thận, tráng dương
1.3. Nấm tùng
nhung:
- Thịt nấm
dày, béo
- Mùi vị: đặc
thù
- Thành phần:
protein cao, chất béo, chất xơ, B1, B2, C…
- Tăng cường
sức khỏe, tiêu hóa tốt, giảm đau, trị bệnh tiểu đường, chống ung thư.
1.4. Nấm kê tùng:
- Thịt nấm
béo, non, giòn
- Nhiều dưỡng
chất: protein, canxi, nhiều chất khác
1.5. Nấm vuốt hổ
đen
- Chóp nấm có
răng như hổ (gọi là nấm vuốt hổ)
- Thịt nấm
dày, vàng đậm, thịt bên trong mịn, ăn ngon
- Mát gan, hạ
huyết áp.
1.6. Nấm hoa ngọc
(nấm măng hoa)
- Được mệnh
danh là hoa của các loài nấm do có hình dáng rất đẹp, nấm măng được xem là một
thứ quý hiếm, đặc sản của thiên nhiên.
- Thịt nấm
măng rất mềm, khi ăn có vị như măng
- Có hoạt
tính chống ung thư rất tốt
1.7. Nấm đầu
ông lão
- Nấm đầu ông
lão có hình dáng khá lớn, màu trắng, hình tròn, có các vân trông giống hình đầu
người nên có tên gội là nấm đầu ông lão. Thịt nấm có mùi vị ngon, giòn, béo.
- Có tác dụng
cầm máu vết thương, tiêu phù, giải độc.
2. NẤM
GAN BÒ
2.1. Gan bò
mỹ vị:
- Khá
lớn, thịt dày, béo, mùi thơm, ngọt
- Thanh
nhiệt, giải độc, chống suy nhược
2.2. Gan bò sữa
- Thịt nấm
màu trắng, khi bị cắt chuyển sang màu phấn
2.3. Gan bò sữa đỏ
- Màu đỏ
tươi, mùi thơm nhẹ nhàng, vị ngọt ngọt
- Chứa nhiều
protein, chất béo, đường, nhiều axitamin, protein khác
2.4. Gan bò
đen
- Mùi
vị như hoa quả, thơm, ngon, thân nấm dày, béo
- Giảm
mệt nhọc. hồi phục sức khỏe
2.5. Gan bò vàng
2.6. Gan bò tía
- Màu
hơi đỏ. Bị cắt chuyển thành màu xanh
- Thịt
dày, béo, thơm ngon
- Giá
trị dinh dưỡng cao, không chế, triệt tiêu mầm ung thư tới 99%
2.7.
Nấm mầm thông
3.
NẤM TƯƠI
3.1.
Nấm thủy tinh trắng
3.2.
Nấm thủy tinh nâu
3.3.
Nấm trà
-
Thường có vào mùa xuân, thu, thịt nấm tươi, ngon, vị đậm
-
Có tác dụng chống ung thư đạt 80%, chống kết hạch lên tới 90%
3.4.
Nấm tiên:
-
Giống cổ tay con gái, trắng, ưa nhìn
-
Tốt cho tiêu hóa, làm đẹp da
3.5.
Nấm mỡ gà
-
Mép thân nấm nhô lên cao, nhưng phần đỉnh lõm xuống, màu vàng mơ hoặc lòng đỏ
trứng gà.
-
Nấm có tác dụng chống các tế bào ung thư.
3.6.
Nấm kim châm vàng
3.7.
Nấm kim châm trắng
-
Màu trắng, thân dài khoảng 20cm, mũ nhỏ
-
Nấm kim châm chứa nhiều vitamin, acid amin. Đặc biệt, chất lysin giúp cải thiện
chiều cao, trí tuệ của trẻ em.
3.8.
Nấm hải sản (nấm ngọc châm)
-
Màu trắng, thịt nấm mềm, ăn có vị như hải sản
-
Chứa nhiều protein, axitamin tốt cho sức khỏe
3.9. Nấm hương
tươi
- Hình như
chiếc ô, màu nâu sậm, có thể dùng ở dạng tươi hoặc khô. Loại này được mệnh danh
là vua của các loại nấm vì mùi thơm hấp dẫn sau khi chế biến.
- Chứa
nhiều đạm, vitamin C, B, tiền vitamin D, canxi, nhôm, sắt, magie,...
- Nấm
có tác dụng điều hòa khí huyết, tăng cường miễn dịch, trợ giúp tiêu hóa.
3.10.
Nấm bạch linh
-
Bồi bổ khí huyết, tốt cho tiêu hóa, kéo dài tuổi thọ, phòng ung thư, lão hóa,
viêm gan cấp mãn tính, cơ thể mệt mỏi, nước tiểu đục
Các loại nấm quý
Xin giới thiệu một số
loài nấm quý đã được Trung tâm Nghiên cứu Linh chi & Nấm dược liệu (Công ty
TNHH Linh chi VINA) nhân giống và nuôi trồng thành công.
Nấm Tâm Trúc là loại
thực phẩm cao cấp có nhiều đặc tính chữa bệnh. Đây là một loài nấm thường mọc
trên đất, dọc bờ ruộng, tên thông dụng là Tâm Trúc hay Nữ Hoàng, tên tiếng Anh
là Stinkhorn, tên khoa học là Dictyophora indusiata.
Hiện nay Trung Quốc là
nước sản xuất nấm Tâm Trúc lớn nhất thế giới dưới dạng nấm sấy khô (bán trong
các cửa hàng đông dược hoặc thực dược). Ở Việt Nam, loại nấm này được phát hiện
mọc hoang tại tỉnh Long An từ năm 2004. Sau đó, mẫu nấm được phân lập, lưu trữ
giống và nuôi trồng tại Trung tâm Nghiên cứu Linh chi & Nấm dược liệu.
Tháng 10 năm 2005, trung
tâm đã trồng ra quả thể loài nấm này. Đây là công trình trồng thành công nấm
Tâm Trúc đầu tiên ở Việt Nam. Thời gian từ khi cấy hệ sợi vào bịch mạt cưa đến
khi đầy bịch là 2 tháng, sau đó phối trộn bịch phủ đất.
Sau khoảng 1 tuần, những
nụ nhỏ xuất hiện trên mặt đất phủ, 4 ngày sau lớn nhanh đến 5-6cm đường kính,
dạng hình trứng và nứt ra để cuống nấm màu trắng xốp mọc lên, cao khoảng
8-10cm, phần cổ có lưới trắng bao quanh rất đẹp giống khăn voan che mặt của
công chúa, nữ hoàng nên nấm mới có tên gọi là nấm Nữ Hoàng.
Phần đầu phía trên của
nấm hình chóp có màu đen, nhầy, có mùi đặc biệt nên thu hút rất nhiều côn
trùng, nhất là ruồi. Nấm sẽ tàn trong vòng 3 ngày nếu không thu hái kịp thời.
Nấm Thái dương có tên
khoa học là Agaricus brasiliensis, tên thông dụng là Sun Agaricus hay
Sun Royal Agaricus, Mushroom of God; có nguồn gốc ở Brazil; là một trong những
loài nấm ăn ngon và có giá trị dược tính rất quý. Nấm có màu nâu hồng ở mũ,
cuống trắng, đường kính mũ khi còn búp là 3-4cm, khi nở có thể đến 8cm, có vòng
bao. Cuống nấm có đường kính 1cm, cao 6-7cm.
Thành phần dinh dưỡng
rất phong phú. Trong 100g nấm khô (theo thống kê của Paul Stamets, 2005) chứa:
calorie: 362g, protein: 35,19g, chất béo: 3,39g, vitamin B1: 0,26mg, vitamin
B2: 2,40mg, vitamin B3: 58,5mg, vitamin D: 731mg.... Ngoài ra, nấm còn hỗ trợ
điều trị ung thư. Agaricus brasiliensis trồng được ở nhiệt độ 25-27oC, cơ chất
là các chất hoại sinh phân hủy thứ cấp như rơm rạ, phân trâu, bò, ngựa...
Trung tâm đã nuôi cấy
nấm trong bịch mạt cưa cao su với công thức đất được phối trộn đặc biệt phủ lên
mặt bịch sau khi hệ sợi đã sinh trưởng đầy đủ. Sau 15 ngày phủ đất, các hạt nhỏ
hình trứng li ti xuất hiện, kết lại và lớn dần thành mầm quả thể, 3 ngày tiếp
theo thì thành tai nấm hoàn chỉnh và có thể thu hoạch. Nấm có mùi thơm, vị
ngọt, ngon, năng suất ban đầu đạt 60g/400g cơ chất, hiệu suất sinh học là 15%.
· Nấm Thượng Hoàng
Nấm Thượng Hoàng, hay
còn gọi là nấm Hoàng sơn (Sang Hwang), là tên gọi các loài gần nhau như phellinus
linteus, P. igniarius, P. baumi, P.robustus, P. pini… trong chi Phellinus,
họ Hymenochaetaceae, ở Nhật Bản loại nấm này được gọi là Meshimakobu; ở
Hàn Quốc gọi là Sang Hwang.
Đây là các loài nấm mọc
lâu năm, lớp thụ tầng năm sau chồng lên lớp thụ tầng năm trước, tuổi nấm có khi
đến vài mươi năm. Nấm thường mọc ở những vùng rừng sâu, núi cao hiểm trở hay
trong các khu rừng nguyên sinh.
Các loại nấm trong chi
Phellinus đang được các nhà nấm học thế giới quan tâm vì đặc tính chống khối u
của nó. Theo phân tích của nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Chihara tại Trung tâm
Nghiên cứu Ung thư quốc gia Tokyo, Nhật Bản từ năm 1976, dịch chiết nước nóng
nấm Thượng Hoàng tác dụng chống khối u lên tới 96,7%, cao nhất trong các loại
nấm (nấm hương: 80,7%; nấm vân chi: 77,5%...).
Do việc trồng
tương đối khó và kéo dài nhiều năm nên cho đến nay nấm Phellinus chủ yếu được
thu hái từ thiên nhiên với giá bán rất đắt. Việt Nam là nước có khá nhiều loài Phellinus
mọc, tuy nhiên đợt sốt “Cổ Linh chi” vài năm trước đã làm các loài nấm
Phellinus chịu “vạ lây”, bị tận thu và giờ còn rất ít trong các vùng rừng
nguyên sinh.
Từ nhiều năm qua, các
cán bộ khoa học của Trung tâm Nghiên cứu Linh chi & Nấm dược liệu đã sưu
tầm khá nhiều loài Phellinus, lưu giữ được giống các loài này. Đến nay, trung
tâm đã trồng thành công một loài nấm Thượng Hoàng. Đây là công trình trồng nấm
Thượng Hoàng đầu tiên ở Việt Nam. Thời gian từ khi cấy nấm vào bịch đến khi thu
hoạch là 9 tháng.
Linh chi vàng (hoàng
chi) là một trong lục bảo linh chi (đỏ, vàng, tím, đen, trắng và xanh). Cho đến
nay, loài nấm này không còn thấy ở Trung Quốc và các nước Đông Nam Á khác. Vào
cuối mùa mưa năm 2002 tại TPHCM, các chuyên gia của Trung tâm Nghiên cứu Linh
chi & Nấm dược liệu đã thu được mẫu vật nấm hoàng chi là một tai nấm mọc ra
từ thân cây dừa (Cocos nucifera L.) đã được chặt hạ một năm trước đó.
Khi non, mặt trên tán
nấm màu vàng chanh và khi già, màu vàng sậm, có ít vòng đồng tâm và vòng này
thể hiện rõ rệt, toàn bộ tán nấm đều có màu vàng, không cuống, mặt dưới có các
lỗ thụ tầng to có màu kem khi non và hơi bạc khi già, có 3- 4 lỗ thụ tầng.
Thịt nấm màu trắng kem,
xốp, dày khoảng 20mm, lớp sắc tố vàng bên trên rất mỏng, dễ bể khi khô, lớp thụ
tầng này dày khoảng 10mm... Bào tử đảm khá lớn so với các loài linh chi khác,
hình trứng thuôn, kích thước từ 15-18m m x 8-10m m, lớp vỏ bào tử sần sùi…
Đây được xác định là loài Ganoderma colossum.
Mẫu vật sau khi thu hái
đã được phân lập, nhân giống và nuôi trồng thành công từ năm 2003. Kết quả cho
thấy hệ sợi nấm mọc rất mạnh trên môi trường agar cũng như trên mạt cưa và sau
3 tháng đã thu hoạch được. Các đặc điểm hình thái và cấu trúc đều giống như mẫu
chuẩn. Khi nấu, nấm ra nước có màu vàng trà lợt và có vị đắng nhẫn như ở Linh
chi đỏ Ganoderma lucidum.
· Nấm hầu thủ
Nấm hầu thủ tươi khi nấu
có vị ngọt thơm; nấm khô có vị nhẫn đắng, hậu ngọt, có thể hãm thành một loại
nước uống thay trà. Hầu thủ khô có thể phối hợp với nấm linh chi theo tỷ lệ 1:1
(5g mỗi loại), nấu nước uống trị viêm loét dạ dày, tiêu hóa kém, kén ăn...
Nấm hầu thủ hay nấm đầu
khỉ có tên khoa học là Hericium erinaceus, tên tiếng Anh thông dụng là
Monkey’s Head, Lion’s Mane, Houtou; tên tiếng Nhật là Yamabushi-take; tên tiếng
Trung Quốc là Shishigashida.
Quả thể hầu thủ thường
hình cầu hoặc hình ellip, mọc riêng rẽ hoặc thành chùm, có tua nấm dày đặc, rũ
xuống như đầu khỉ, lúc già tua dài và chuyển sang màu vàng trông như bờm sư tử.
Quả thể khi non có màu
trắng đến trắng ngà, thịt màu trắng, khi già nấm ngả sang màu vàng đến vàng
sậm, các tua nấm chính là lớp bào tầng, dài từ 0,5-3cm, trên bề mặt tua có các
đảm màu trắng mang bào tử đảm hình cầu, giữa bào tử có một giọt nội chất tròn.
Trong 100g nấm hầu thủ
khô trồng ở TPHCM thì lượng protein chiếm gần 24%, chất béo gần 2%, có mặt hầu
hết những vi lượng thiết yếu như sắt, phospor, calcium, kalium…
Đặc biệt, theo các
nghiên cứu khoa học trên thế giới, nấm hầu thủ có tác dụng tốt đối với bệnh
nhân Alzheimers; ngăn chặn quá trình lão hóa và phục hồi các neuron thần kinh;
hoạt chất Polysaccharide tan trong nước của hầu thủ làm tăng hệ miễn dịch,
chống lại ung thư phổi di căn, ung thư dạ dày, thực quản và ung thư da. Hệ sợi
nấm và quả thể chiết từ nước nóng là chất căn bản có trong thức uống thể thao
có tên là Houtou đã được vận động viên Trung Quốc sử dụng nhiều.
Nấm hầu thủ là
loại nấm ôn đới, chỉ trồng được những vùng khí hậu mát mẻ, nhiệt độ thích hợp
cho nấm sinh trưởng là 16-200C, nhiệt độ cao nhất có thể trồng là 19-220C. Hiện
nay, loại nấm này được trồng nhiều ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Sau thời gian 2 năm khảo
sát thử nghiệm từ nguồn giống hầu thủ Nhật trồng tại Đà Lạt, Cty TNHH Linh chi
VINA đã tạo được dòng chịu nhiệt, ra quả thể bình thường tại trại nấm thuộc
Trung tâm ở TPHCM. Điều đáng mừng là nấm sinh trưởng ổn định với nhiệt độ bình quân
từ 30-330C và cao hơn mà không cần phải dùng bất kỳ biện pháp đặc biệt nào và
hiệu suất sinh học bước đầu là 40%-50%, tức là thu hoạch được 160g-200g nấm
tươi/400g cơ chất khô.
Điều này mở ra một triển
vọng hết sức to lớn trong việc nuôi trồng đại trà một loài nấm ăn mới, thơm
ngon và có dược tính quý ở TPHCM và các tỉnh miền Đông Nam bộ.
Thạc sĩ Cổ Đức
Trọng - Châu Trúc (Tổng hợp)
Người
Việt giết người Việt dưới chế độ CSVN ưu việt
